Sąd Apelacyjny w Białymstoku

28 lutego 2025 r. Sąd Apelacyjny w Białymstoku w sprawie I ACa 2474/23 wydał wyrok oddalający apelację pozwanego od wyroku uwzględniającego powództwo o naruszenie dóbr osobistych powoda.

Powód, będący lekarzem ginekologiem, posiadającym tytuł naukowy doktora habilitowanego, wystąpił w tej sprawie z powództwem o ochronę dóbr osobistych przeciwko prezesowi  fundacji (mającej za cel statutowy ochronę życia), który rozpowszechniał pod jego adresem nieprawdziwe oraz zniesławiające treści sugerujące, że morduje on płody ludzkie w celu przeprowadzenia eksperymentów medycznych.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wnosił o oddalenie powództwa w całości. Zaprzeczył twierdzeniom pozwu, wskazując jednocześnie, że działał w granicach prawa.

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 22 września 2023 r. uwzględnił powództwo w części, zobowiązując pozwanego do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych powoda poprzez złożenia oświadczenia o odpowiedniej treści i formie oraz zasądzając od pozwanego 5.000 zł na określony cel społeczny. W pozostałej natomiast części powództwo oddalił, obciążając jednocześnie pozwanego w całości kosztami procesu poniesionymi przez powoda.

Z ustaleń faktycznych tego Sądu wynikało, że w czerwcu 2020 r. pozwany złożył zawiadomienie do Prokuratury o możliwości popełnienia przestępstwa na terenie Oddziału Ginekologiczno-Położniczego Szpitala w X przestępstwa przez lekarzy tego szpitala, w tym m.in. powoda, polegającego na tym, że w okresie od 1.01.2016 r. do chwili obecnej sprawcy zabili nieustaloną liczbę dzieci przedwcześnie urodzonych poprzez otwarcie konającym dzieciom czasek bez znieczulenia w celu wycięcia tkanek mózgowych połączone z jednoczesnym dokonaniem nacięcia bez znieczulenia wzdłuż kręgosłupa dziecka i wydłubaniem żyjącym jeszcze dzieciom rdzenia kręgowego. Informacje te pozwany otrzymał z anonimowego źródła. Następnie treści te zostały opublikowane w mediach społecznościowym i portalach internetowych. Powielono je również w artykułach prasowych.

Mając na względzie wyżej ustalone fakty, Sąd Okręgowy uznał, że w sprawie doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda w postaci dobrego imienia, wiarygodności publicznej i zaufania społecznego. Jednocześnie Sąd ten nie dał wiary twierdzeniom pozwanego, że naruszenie to nie było bezprawne, gdyż działał on w granicach prawa. Według Sądu bowiem pozwany, składając zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, wykazał się złą wolą, nie powołał żadnych konkretnych faktów, użył zaś naturalistycznego, a wręcz makabrycznego opisu. Tym samym wyszedł poza cel i niezbędność postępowania.

Rozpoznając apelację wniesioną przez pozwanego od tego wyroku, Sąd Apelacyjny przypomniał, że art. 24 k.c., regulujący ochronę dóbr osobistych stwarza domniemanie sprawcy naruszenia dobra osobistego w sposób bezprawny. Oznacza to zaś, że na osobie, której dobro zostało naruszone ciąży jedynie obowiązek wykazania faktu naruszenia i powód okoliczność tę wykazał, dowodząc że treść doniesienia o popełnieniu przestępstwa była szeroko dyskutowana w środowisku lekarskim i akademickim.  A z racji tego, że była ona dyskredytująca powoda jako lekarza, mogła mieć negatywny wpływ na jego karierę. Ponadto informacje, jakie zostały ujawnione w zawiadomieniu, stanowiły obciążenie zarówno dla powoda, jak i jego rodziny.

Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu Okręgowego, że w okolicznościach sprawy nie może być mowy o wyłączeniu bezprawności działania pozwanego. Słusznie bowiem zauważył Sąd I instancji, że złożenie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa przez pozwanego nie stanowiło realizacji obowiązku z art. 304 § 1 k.p.k., lecz miało na celu wykorzystanie sytuacji do szkodzenia innej osobie, w tym przypadku powodowi. Sąd Apelacyjny wyjaśnił, że aby działanie uchyliło bezprawność naruszenia dóbr osobistych powinno zostać dokonane w granicach określonych porządkiem prawnym, tj. ma być rzeczowe, obiektywne i podjęte z należytą ostrożnością. Innymi słowy, nie może ono wykraczać poza niezbędną potrzebę. Pozwany zaś złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa po uzyskaniu anonimu, bez weryfikacji uzyskanych informacji. Jego zachowanie nie miało na celu wyjaśnienia sprawy, lecz służyło wyłącznie poniżeniu powoda jako lekarza działającego ze szczególnym i nieuzasadnionym okrucieństwem, o czym świadczyły użyte w treści zawiadomienia zwroty: „otwarcie konającym dzieciom czaszek bez znieczulenia”, „nacięcie bez znieczulenia kręgosłupa”, czy „wydłubanie rdzenia kręgowego”. Zdaniem Sądu Apelacyjnego określenia te nie stanowią rzeczowego i obiektywnego opisu przestępstwa, lecz wskazują na ewidentną chęć zaszkodzenia i poniżenia powoda.

W tym stanie rzeczy więc Sąd Apelacyjny wniesioną apelację uznał za pozbawioną podstaw i oddalił ją na koszt skarżącego.

Wyrok jest prawomocny. Pozwanemu przysługuje od niego skarga kasacyjna.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku działając zgodnie z § 2a rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 października 2019 r. w sprawie szczegółowego sposobu gospodarowania składnikami rzeczowymi majątku ruchomego Skarbu Państwa (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 228) (dalej: rozporządzenie) informuje, że posiada do zagospodarowania zbędne lub zużyte składniki rzeczowe majątku ruchomego przeznaczone do odsprzedaży wymienione w załącznikach nr 1 i nr 2 do niniejszej informacji.

W dniu 6 marca 2025 roku, godz. 11:30, s. IV Sąd Apelacyjny w Białymstoku rozpozna sprawę o zabójstwo, w której sąd I instancji uniewinnił oskarżonego od popełnienia zarzuconego mu czynu.

Postępowanie przez Sądem Okręgowym w Suwałkach toczyło się po uchyleniu uprzednio wydanego wyroku i przekazaniu sprawy temu sądowi do ponownego rozpoznania przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku.

Oskarżony w tej sprawie mężczyzna stanął pod zarzutem tego, że w dniu 13 grudnia 2017 r., wspólnie i w porozumieniu z inną nieustaloną osoba lub osobami, działając z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia pokrzywdzonego, wielokrotnie zadał mu przy użyciu narzędzia tępokrawędzistego uderzenia w głowę i klatkę piersiową, powodując rany tłuczone głowy i klatki piersiowej, stosując ucisk na przednią powierzchnię szyi, doprowadził do złamania kości gnykowej i chrząstki tarczowatej po stronie lewej, a także poprzez zadanie pokrzywdzonemu jednego uderzenia w okolicę podżuchwową i jednego w okolicę nadłopatkową oraz poprzez zadanie pięciu uderzeń w klatkę piersiową spowodował rany kłute o kanałach głębokich, drążących do jamy opłucnowej lewej prowadzące w konsekwencji do ostrej niewydolności krążeniowo - oddechowej w przebiegu tamponady worka osierdziowego spowodowanej raną kłutą klatki piersiowej z uszkodzeniem serca, a następnie do zgonu pokrzywdzonego (art. 148 § 1 k.k.).

Wyrok uniewinniający zapadł w sprawie II K 68/23 w dniu 26 czerwca 2024 roku. Sąd I instancji wskazał, że ocena całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie pozwoliła na jednoznaczne, nie budzące wątpliwości przyjęcie sprawstwa i winy oskarżonego w popełnieniu zarzucanego mu czynu. O ile okoliczności i mechanizm stwierdzonych obrażeń ciała i przyczyna zgonu pokrzywdzonego były jasno wykazane, to jednak nie udało się dokonać kategorycznych ustaleń co do sprawcy, jak też motywu – chociaż analiza zeznań świadków i widoczne w mieszkaniu pokrzywdzonego ślady penetracji, brak jakiejkolwiek gotówki - logicznie przekonywał o tle rabunkowym.

Skargę apelacyjną złożył w tej sprawie prokurator. 

27 lutego 2025 roku Sąd Apelacyjny w Białymstoku ogłosił wyrok w sprawie apelacyjnej dotyczącej organizowania wbrew przepisom ustawy przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej, gdzie doszło do sprowadzenia katastrofy w ruchu lądowym. Sąd Apelacyjny co do zasady utrzymał w mocy wyrok sądu I instancji, zmieniając podstawę skazania za pomocnictwo w przypadku dwóch oskarżonych, poprzez wskazanie art. 19 § 1 k.k. zamiast nieistniejącego w Kodeksie karnym przepisu art. 19 § 3 k.k. Zmiana wynikała z mylnego wskazania podstawy wymiaru kary, przy czym omyłka w okolicznościach tej sprawy znajdowała się na granicy omyłki pisarskiej.

Uzasadniając ustnie wydane rozstrzygnięcie, sędzia sprawozdawca zwrócił uwagę, że wina oskarżonych nie budzi w tej sprawie wątpliwości, a sąd I instancji prawidłowo ocenił materiał dowodowy i nie dopuścił się błędów w ustaleniach faktycznych.

Zdaniem Sąd Apelacyjnego linia obrony jednego z oskarżonych, sprowadzająca się do zajęcia stanowiska, iż nie wiedział on, że przewożenie imigrantów, w sytuacji jak ujawniona w tej spawie jest nielegalne, wprost razi naiwnością. Oskarżony ten obracał się w kręgu obcokrajowców, umówił się, że za przewóz otrzyma 1000 dolarów. Zamienne, że miejscem odbioru przewożonych mężczyzn był las w pobliżu granicy. Szybko wbiegali oni do pojazdu, zajmując także miejsca w bagażniku. Są to okoliczności, które jednoznacznie wykluczają w przypadku tego oskarżonego stan niewiedzy o nielegalności podejmowanych działań.

Okoliczności związane z zajmowaniem się organizacją przewozów jasno wynikają ze zgromadzonego materiału dowodowego. Mowa tu o ustalaniu kursów, zabezpieczaniu przewozów poprzez ostrzeganie o patrolach policji na trasie, czy nakazywaniu wyrzucenia karty SIM po zakończonym przewozie.

Sąd Apelacyjny za prawidłową uznał kwalifikację prawną czynów przypisanych każdemu z oskarżonych w zakresie sprawstwa i pomocnictwa. Wymierzone oskarżonym kary nie są ani rażąco surowe, ani też rażąco łagodne, a jak podkreślił sędzia sprawozdawca, jedynie w razie rażącej niewspółmierności możliwa byłaby modyfikacji orzeczonych wymiarów kar. Oczywistym jest, że czyny popełnione przez oskarżonych godzą w bezpieczeństwo państwa, ale przy wymiarze kary nie można pomijać kwestii warunków i właściwości osobistych oskarżonych, którzy nie byli nigdy wcześniej karani sądownie, a nadto w stosunku do dwójki z nich wykazano formę zjawiskową pomocnictwa do popełnienia przestępstwa, co musiało znaleźć swoje odzwierciedlenie w wymiarze kary. Orzeczone kary nie są długoletnie, ale bezwzględne. Powinny skutecznie odstraszać potencjalnych sprawców i są odpowiednią dolegliwością, uświadamiającą oskarżonym naganność i nieopłacalność podjętych zachowań.

Co do spowodowania katastrofy w ruchu lądowym, sędzia sprawozdawca dodał, że oskarżony działał nieumyślnie, nie chciał do tego zdarzenia doprowadzić i nie godził się na jego skutki. Nie był w czasie zdarzenia pod wpływem żadnych środków odurzających. Nawet, gdy wziąć pod uwagę, że w wyniku zdarzenia śmierć poniosły dwie osoby, nie było w realiach tej sprawy potrzeby orzekania kary 5 lat pozbawienia wolności, o co wnosił prokurator.

Wyrok jest prawomocny, nie przysługuje od niego zwyczajny środek zaskarżenia.