W dniu 9 kwietnia 2025 r. o godz. 10.50, s. V, Sąd Apelacyjny rozpozna sprawę I ACa 263/24 o uchylenie uchwały Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w K.
W sprawie tej powód, będący członkiem pozwanej Spółdzielni, domagał się m.in. uchylenia uchwały nr 4/II/2021 Walnego Zgromadzenia Członków Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w K. z dnia 24 maja 2021 r. i poprzedzającej ją uchwały nr 4/I/2021 z dnia 26 marca 2021 r. w przedmiocie wykluczenia go z listy członków spółdzielni.
Wyrokiem z dnia 29 listopada 2023 r. w sprawie I C 1715/21 Sąd Okręgowy w Białymstoku uwzględnił powództwo i uchylił powyższe uchwały.
Z ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego wynikało, że powód jest członkiem spółdzielni od 1 października 1972 r., a od 2003 r. powód przebywa na emeryturze. Od 1999 r. powód nie pracował w spółdzielni i od tego czasu nie miał kontaktu z władzami spółdzielni. W dniu 24 maja 2021 r. Walne Zgromadzenie Członków Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w K. utrzymało w mocy uchwałę nr 4/I.2021 r. z dnia 26 marca 2021 r. w sprawie wykluczenia powoda z listy członków spółdzielni. W uchwale z dnia 26 marca 2021 r. wskazano zaś, że powodem wykluczenia powoda z listy członków było nie przestrzeganie przez powoda postanowień statutu, uchwał organów spółdzielni w szczególności poprzez:
- nie uczestniczenie w realizacji zadań spółdzielni od 1 lipca 1999 roku brak zainteresowania działalnością spółdzielni, brak kontaktu osobistego, telefonicznego do 14 stycznia 2021 r.;
- nie dbanie o dobro spółdzielni, w szczególności o dobre imię i mienie spółdzielni/nie zapoznanie się z uchwałami organów samorządowych spółdzielni, a komentowanie postanowień tychże organów przez zasłyszane pogłoski chociażby „czy jeszcze spółdzielnia istnieje, czy D. żyje”
- nie przestrzeganie zasad współżycia społecznego oraz życzliwości, uczynności i koleżeńskości w stosunku do innych członków spółdzielni i innych osób/ samo tylko dochodzenie roszczeń bez wyczerpania postępowania wewnątrz spółdzielczego, upoważnienie Kancelarii Radcy Prawnego o udostępnienie dokumentacji;
- rażące niedopełnienie obowiązków w sprawie budowy wiaty jak i usytuowania chlewni/ co kwalifikowało do wykluczenia z grona członków już po nieudzielonym absolutorium w 1999 roku;
- brak żadnego zainteresowania i żadnej pomocy w realizacji zadań spółdzielni/nie odwiedzanie spółdzielni, nie wspieranie działalności chociażby duchowo;
- nie podjęcie pracy w spółdzielni, ani chęci jej podjęcia
- nie utrzymywanie w tajemnicy spraw działalności spółdzielni/ upoważnienie Kancelarii Radcy Prawnego o udostepnienie dokumentacji pod rygorem skierowania sprawy do sądu o nakaz udostępnienia dokumentacji.
Mając na względzie powyższe ustalenia, Sąd Okręgowy – po uprzednim odwołaniu się do treści art. 24 § 2 Prawa spółdzielczego, według którego wykluczenie członka ze spółdzielni może nastąpić w wypadku, gdy z jego winy umyślnej lub z powodu rażącego niedbalstwa dalsze pozostawanie w spółdzielni nie da się pogodzić z postanowieniami statutu spółdzielni lub dobrymi obyczajami – uznał, że przyczyny wykluczenia powoda z członkostwa spółdzielni były nieuzasadnione.
Odnosząc się do każdego z powyższych zarzutów stawianych powodowi przez pozwaną, Sąd w pierwszej kolejności wskazał, że powód będąc od 1999 r. emerytem nie miał obowiązku świadczenia pracy na rzecz spółdzielni, ani też brania aktywnego udziału w jej życiu codziennym. Udział w zgromadzeniach członków spółdzielni był powoda prawem, a nie obowiązkiem. Ponadto Sąd uznał za nieudowodnione zarzuty dotyczące nie dbania przez powoda o dobre imię spółdzielni. W tym zakresie pozwany nie przedstawił żadnych dowodów świadczących o zawinionym działaniu powoda zagrażającym dobremu imieniu spółdzielni. W szczególności okolicznością taką nie może być czynienie przez powoda komentarzy odnośnie pracy organów spółdzielni, czynionych wobec pozostałych członków spółdzielni. Za okoliczność zawinioną, powodującą, że dalsze pozostawanie powoda w spółdzielni nie da się pogodzić z postanowieniami statutu spółdzielni lub dobrymi obyczajami, Sąd Okręgowy nie uznał również faktu korzystania przez powoda z pomocy radcy prawnego w celu realizacji przysługujących mu uprawnień informacyjnych, w sytuacji widocznego konfliktu pomiędzy powodem a pozostałymi członkami spółdzielni. Także zarzut niedopełnienia obowiązków w związku z budowa wiaty Sąd uznał za niezasadny, z uwagi na fakt, iż budowa przedmiotowej wiaty miała miejsce w okresie pełnienia przez powoda funkcji prezesa spółdzielni, tj. w latach 1972-1980. Zgodnie zaś z § 16 ust. 2 statutu spółdzielni wykluczenie nie może nastąpić po upływie jednego miesiąca od uzyskania przez spółdzielnię wiadomości o okolicznościach je uzasadniających. W treści uchwały nr 4/II/2021 r. z dnia 24 maja 2021 r. wprost wskazano, że okoliczność rzekomego niedopełnienia obowiązków była znana już w 1999 r., co za tym idzie nie mogła stać się przyczyną wykluczenia członka w 2021 r.
Konkludując, Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że uchwała nr 4/II/2021 r. z dnia 24 maja 2021 r. naruszała art. 24 § 2 prawa spółdzielczego i z uwagi na powyższe podlegała uchyleniu.
Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana Spółdzielnia, która domaga się zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia powództwa w całości.