W dniu 31 lipca 2025 r. odbyła się publikacja w sprawie I ACa 483/25 z powództwa pełnoletniej już powódki, reprezentowanej – z uwagi na swe całkowite ubezwłasnowolnienie – przez matkę jako opiekuna prawnego. W ramach wytoczonego powództwa powódka domagała się od pozwanego Zespołu Opieki Zdrowotnej w N. zasądzenia na jej rzecz kwoty 2.000.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 2.000 zł tytułem comiesięcznej renty z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Podstawę faktyczną tych roszczeń stanowiła wadliwie przeprowadzona w dniu 18 czerwca 2001 r. przez personel medyczny w Szpitalu w N. akcja porodowa, w wyniku której urodziła się powódka. Poród został  odebrany przez niewystarczająco wykwalifikowanego i doświadczonego lekarza, który – pomimo wskazań do wykonania cesarskiego cięcia z uwagi na miednicowe ułożenie płodu – zdecydował się na podanie oksytocyny i wywołanie porodu siłami natury. W rezultacie doszło do zaklinowania się noworodka w kanale rodnym i kilkuminutowego niedotlenia mózgu, co  skutkowało uszkodzeniem układu nerwowego w postaci dziecięcego porażenia mózgowego i padaczki. Obecnie powódka ma 24 lata i jest kompletnie zdana na pomoc osób trzecich (nie korzysta samodzielnie z łazienki, ma problem z samodzielnym przeżuwaniem pokarmów i chwytaniem przedmiotów w dłonie). Rokowania na przyszłość nie są pomyślne,  nie dają szans na poprawę  stanu zdrowia.

Sąd Apelacyjny oddalił apelację pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 31 października 2024 r. (sygn. akt I C 1048/24), którym Sąd pierwszej instancji częściowo uwzględnił powództwo zasądzając na rzecz powódki kwotę 2.000.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie oraz kwotę 1.650 zł miesięcznie tytułem renty wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.

Sąd Apelacyjny w ustnych motywach swego wyroku wskazał, że co do zasady podziela ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego, ale odmiennie ocenia sporną między stronami kwestię przedawnienia roszczeń powódki, jako że strona pozwana trafnie zarzuciła w swej apelacji błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 442 k.c. w brzmieniu sprzed nowelizacji kodeksu cywilnego (ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, która weszła w życie z dniem 10 sierpnia 2007 r. i uchyliła art. 442 k.c. wprowadzając w jego miejsce nowy art. 442¹ k.c.). Sąd Apelacyjny jednocześnie zaznaczył, że odmienna ocena przepisów mających zastosowanie w niniejszej sprawie nie mogła skutkować korzystnym dla strony pozwanej rozstrzygnięciem.

Sąd drugiej instancji wskazał, że zgodnie z treścią poprzednio obowiązującego przepisu (art. 442 k.c.) - roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulegało przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże w każdym wypadku roszczenie przedawniało się z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę (art. 442 § 1 k.c.). Jeżeli zaś szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulegało przedawnieniu z upływem lat dziesięciu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia (art. 442 § 2 k.c.). Zgodnie natomiast z brzmieniem nowo dodanego art. 442¹ § 4 k.c. (po uchyleniu art. 442 k.c.) – przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletności. Co istotne, zgodnie z art. 2 wspominanej ustawy nowelizacyjnej z dnia 16 lutego 2007 r. – do roszczeń, o których mowa w art. 442 k.c., powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy, a według przepisów dotychczasowych w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, zastosowanie znajduje nowy art. 442¹ k.c.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, interpretacja przedstawiona przez Sąd Okręgowy polegająca na przyjęciu, że w dacie wejścia w życie ustawy nowelizującej, roszczenia powódki nie były jeszcze przedawnione, gdyż nie upłynął termin dziesięcioletni wskazany w art. 442 § 1 zd. 2 k.c. jest nieuzasadnionym uproszczeniem problemu przedawnienia. Takie rozumienie terminu przedawnienia odrywa bowiem termin dziesięcioletni od trzyletniego, który – według art. 442 § 1 zd. 1 k.c. - rozpoczyna się z datą, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. W okolicznościach niniejszej sprawy nie ulegało zaś wątpliwości, że rodzice powódki dowiedzieli się o uszczerbku na jej zdrowiu oraz o osobie za to odpowiedzialnej niezwłocznie po porodzie. Co do zasady zastosowanie winien zatem znaleźć termin trzyletni wskazany w art. 442 § 1 zd. 1 k.c., co uzasadniałoby przyjęcie, że roszczenie powódki przedawniło się przed datą wejścia w życie wspomnianej nowelizacji (przedawnienie nastąpiło z dniem 18 czerwca 2004 r. a nowelizacja weszła w życie z dniem 10 sierpnia 2007 r.). Niemniej jednak, Sąd Apelacyjny uznał, że w okolicznościach niniejszej sprawy zastosowanie winien znaleźć termin dziesięcioletni wskazany w art. 442 § 2 k.c. (w brzmieniu sprzed nowelizacji), zgodnie z którym - jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dziesięciu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Sąd odwoławczy w tym kontekście zaznaczył, że w sprawie niniejszej nie toczyło się uprzednio żadne postępowanie karne względem członków personelu medycznego pozwanego Zespołu Opieki Zdrowotnej, wobec czego sąd cywilny – na potrzeby oceny kwestii przedawnienia – był władny poczynić własne ustalenia co do popełnienia przestępstwa na szkodę powódki. Sąd cywilny w takiej sytuacji samodzielnie bada czy dany czyn sprawcy stanowi zbrodnię lub występek.  Mając to na uwadze, Sąd Apelacyjny uznał, że czyn sprawcy szkody (lekarza przyjmującego poród) stanowił występek z art. 156 § 1 pkt 2 w zw. z § 2 k.k., tj. nieumyślne spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w postaci innego ciężkiego kalectwa. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, wszystkie znamiona strony przedmiotowej i podmiotowej tego występku (wina nieumyślna lekarza w postaci niedbalstwa) zostały spełnione.  Z opinii biegłego z zakresu neonatologii jednoznacznie wynikało, że według ówczesnych wskazań medycyny (wiedza i praktyka) poród należało rozwiązać cięciem cesarskim, jako że ponad 80% takich przypadków (powikłania związane z miednicowym ułożeniem płodu) kończyło się właśnie w taki sposób. W sprawie niniejszej, odebranie porodu siłami natury wymagało odpowiednich umiejętności i doświadczenia osoby odbierającej poród albo chociażby asysty bardziej doświadczanego położnika. Tymczasem lekarz przyjmujący poród w niniejszej sprawie nie miał ukończonego pełnego cyklu szkolenia.

Przyjmując zatem, że zastosowanie w sprawie znajduje art. 442 § 2 k.c., Sąd Apelacyjny uznał, że skoro roszczenia powódki w dacie 10 sierpnia 2007 r. nie były przedawnione (według treści art. 442 § 2 k.c. przedawnienie nastąpiłoby 18 czerwca 2011 r.), to zastosowanie wobec niej znajduje termin przewidziany w nowym art. 442¹ k.c., a zatem dwa lata od uzyskania pełnoletności (§ 4). Ponieważ powódka uzyskała pełnoletność w dniu 18 czerwca 2021 r. a pozew o zadośćuczynienie i rentę wpłynął do Sądu Okręgowego przed tą datą – roszczenia powódki jako nieprzedawnione podlegały merytorycznemu rozpoznaniu. 

Sąd Apelacyjny podzielił przy tym ocenę Sądu Okręgowego co do odpowiedniości zadośćuczynienia z art. 445 § 1 k.c. w kwocie 2.000.000 zł oraz stosownego wyważenia renty z art. 444 § 2 k.c.

Wyrok jest prawomocny, ale pozwanemu przysługuje od niego skarga kasacyjna.