Dnia 27 marca 2014r. o godz. 10.30 na sali nr II Sąd Apelacyjny rozpozna apelację spółdzielni mleczarskiej z Grajewa, od której Sąd Okręgowy w Łomży wyrokiem z dnia 22 października 2013r. zasądził dla Ireny T. 107 683 zł z odsetkami za dostawę mleka. W pozostałym zakresie powództwo oddalił oraz orzekł o kosztach procesu (I ACa 866/13).
Powódka wniosła o wyrównanie ceny za mleko, które dostarczyła pozwanej w październiku (67505 litrów), listopadzie (64921 litrów) i grudniu 2010 r. (75561 litrów) i odsetki. Dochodziła 107.686,84 zł i kosztów procesu.
Spółdzielnia mleczarska w Grajewie wniosła m.in. o oddalenie powództwa. Stwierdziła, że cenę mleka ustalił jej zarząd w cenniku, który zaakceptowała powódka. Dochodziła też kosztów procesu.
Sąd pierwszej instancji ustalił, że 30 stycznia 2006r. Irena T. zawarła ze pozwaną umowę, na mocy której miała dostarczać mleko. Była członkiem tej spółdzielni. Przekazywała całą produkcję mleka ze swego gospodarstwa rolnego. Spółdzielnia płaciła jej za mleko według cennika, ustalanego co miesiąc uchwałą zarządu. 30 września 2010r. powódka wypowiedziała w/w umowę i zrezygnowała z członkostwa w spółdzielni od dnia 31 grudnia 2010r. W piśmie z 26 listopada 2010r. potwierdziła wypowiedzenie i wniosła o zwrot udziałów. W 2010r. kilkudziesięciu innych rolników uczyniło to samo. W międzyczasie zarząd spółdzielni podjął uchwałę o ustaleniu nowych cen skupu mleka, w tym o zmniejszeni dopłat jakościowych do każdego litra (tzw. Klasa Extra z 0,25 zł na 0,15 zł) oraz o zmianie wysokości dopłat ilościowych. Np. dostawcy, którzy przekazywali miesięcznie od 2.501 - 4.500 litrów mieli otrzymywać dopłatę 0,007 zł (w miejsce dotychczasowej 0,17 zł), od 4.501 - 6.500 litrów - 0,13 zł (zamiast 0,23 zł). Zarząd ustalił także dopłatę za kontraktację mleka w wysokości 0,02 zł do każdego litra (wcześniej było 0,05 zł za litr) oraz wprowadził nową dopłatę za pisemną umowę na kontraktację mleka, w wysokości 0,38 zł za litr i przyjął, że nie przysługuje ona rolnikom w okresie wypowiedzenia członkostwa i umowy. Kolejną uchwałą zarząd podwyższył dopłatę za pisemną umowę kontraktacji z 0,38 zł do 0,43 zł i ustalił, że nie przysługuje ona dostawcom mleka, którzy wypowiedzieli zawarte z pozwaną umowy i członkostwo. Zarząd uchwalił również nowe stawki premii świątecznej, uzależniając je od okresu dostarczania mleka. Premię świąteczną mieli otrzymać dostawcy, którzy przez dodatkowo 10 dni kolejnego roku tj. do 10 stycznia 2011 r. dostarczali mleko, byli członkami spółdzielni i łączyła ich ze spółdzielnią pisemna umowa kontraktacyjna.
Cena za litr dostarczanego przez powódkę mleka w październiku i listopadzie 2010 r. została obniżona o 0,43 zł netto, zaś za grudzień 2010 r. o 0,63 zł netto (0,43zł netto plus 0,20 zł netto dopłaty świątecznej). Od początku 2011r. powódka nie dostarczała mleka do pozwanej i nie była jej członkiem. Dlatego nie otrzymała premii świątecznej. Powódka z innymi dostawcami zaskarżyła jedną z uchwał zarządu spółdzielni, tj. stwierdzającą, że dodatkowa opłata za pisemną umowę na kontraktację mleka nie przysługuje dostawcom mleka w okresie wypowiedzenia ich umów zawartych ze spółdzielnią. Sąd Okręgowy w Łomży wyrokiem z dnia 22 lutego 2011r. (sygn. akt I C 781/11) uwzględnił powództwo. Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrokiem z dnia 26 lipca 2011 r. (po apelacji spółdzielni) zmienił wyrok Sądu pierwszej instancji, oddalił powództwo i stwierdził, że powodowie nie wykazali interesu w sprawie.
Sąd Okręgowy stwierdził, że zarząd spółdzielni miał prawo do kształtowania ceny skupu mleka oraz ustalania rodzajów i wysokości dopłat. Powinien jednak uwzględniać obowiązujące przepisy i zasadę równości wszystkich członków spółdzielni. Sąd podkreśli, że postanowienie, zgodnie z którym dopłata za pisemną umowę na kontraktację mleka nie przysługuje w okresie wypowiedzenia umowy i członkostwa, narusza zasadę równości. Ani prawo spółdzielcze, ani statut, nie wprowadzają osobnych kategorii członka spółdzielni i członka spółdzielni w okresie wypowiedzenia członkostwa bądź umowy kontraktacyjnej.
Sąd dostrzegł, że powódka złożyła oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zgodnie z prawem. Miała zatem prawo oczekiwać, że w odróżnieniu od osób, które „zerwały warunki umowy”, nie dotkną jej w okresie wypowiedzenia niekorzystne zmiany. Dostarczała mleko przez cały rok (w tym w okresie wypowiedzenia), dlatego spółdzielnia powinna wyrównać jej cenę dostarczonego mleka. Należała się jej również premia świąteczna.
Sąd pierwszej instancji zasądził powódce 107683 zł, przyjmując ilość oddanego przez nią do skupu mleka, stawkę za litr i podatek (za październik 2010 r. - 67505 litrów x 0,43+VAT = 29897,96 zł, za listopad 2010 r. – 64921 x 0,43+VAT= 28753,51 zł i za grudzień 2010 r. – 75561litrów x 0,63 +VAT = 49031,53 zł).