W sprawach cywilnych
Opłaty określa ustawa z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - Dz. U nr 167, poz. 1398 ze zm.
W wypadkach przewidzianych kodeksem postępowania cywilnego - od orzeczeń sądu apelacyjnego przysługują:
- zażalenie - od postanowień;
- skarga kasacyjna i skarga o wznowienie postępowania - od prawomocnych wyroków i postanowień co do istoty sprawy (a także od niektórych innych postanowień);
- skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia - od prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.
Skargi kasacyjne, skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia i zażalenia do Sądu Najwyższego oraz skargi o wznowienie postępowania, do rozpoznania których władny jest Sąd Najwyższy - powinny być sporządzone przez pełnomocnika: adwokata lub radcę prawnego (przymus adwokacko-radcowski).
Od zażalenia pobiera się piątą część opłaty, zaś od skargi kasacyjnej, skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia oraz skargi o wznowienie postępowania pobiera się całą opłatę.
Opłata może być:
- stała - w sprawach o prawa niemajątkowe i niektórych sprawach majątkowych we wskazanych w powołanej ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych;
- stosunkowa - w sprawach majątkowych (wynosi 5% wartości przedmiotu zaskarżenia - nie więcej jednak niż 100 000 złotych);
- podstawowa - kiedy przepisy nie przewidują opłaty stałej, stosunkowej lub tymczasowej i wynosi 30 zł;
Zasadą jest, że najniższa opłata nie może wynosić mniej niż 30 zł.
Od zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, a także w sprawie o ustalenie stosunku pracy wytoczonej z powództwa inspektora pracy - pobiera się opłatę podstawową (30 zł.)
Jednakże w sprawach z zakresu prawa pracy, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50 000 zł. - pobiera się od wszystkich pism procesowych opłatę stosunkową.
Szczegółowe dane dotyczące opłat sądowych pobieranych w sprawach cywilnych reguluje powołana wyżej ustawa o kosztach sadowych w tych sprawach.
Sposoby uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych
reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 marca 2016 roku w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2016 r. poz. 408 ze zm.).
Opłaty sądowe w sprawach cywilnych uiszcza się w formie:
- wpłaty gotówkowej bezpośrednio w kasie sądu właściwego dla podjęcia czynności procesowej, z którą wiąże się uiszczenie opłaty sądowej, lub sądu, za pośrednictwem którego, zgodnie z obowiązującymi przepisami, wnosi się pismo podlegające opłacie sądowej;
- znaków opłaty sądowej;
- bezgotówkowej:
- na rachunek bieżący dochodów sądu właściwego dla podjęcia czynności procesowej, z którą wiąże się uiszczenie opłaty sądowej, lub sądu, za pośrednictwem którego, zgodnie z obowiązującymi przepisami, wnosi się pismo podlegające opłacie sądowej,
- za pomocą mechanizmów gwarantujących nieodwołalne zainicjowanie procedury wpłaty oraz identyfikację wnoszącego opłatę sądową, udostępnionych przez systemy teleinformatyczne Ministerstwa Sprawiedliwości obsługujące płatności w poszczególnych rodzajach postępowań,
- za pomocą karty płatniczej lub innego instrumentu płatniczego w kasie sądu właściwego do podjęcia czynności procesowej, z którą wiąże się uiszczenie opłaty sądowej, lub sądu, za pośrednictwem którego, zgodnie z obowiązującymi przepisami, wnosi się pismo podlegające opłacie sądowej, o ile warunki techniczne i organizacyjne sądu to umożliwiają.