26 września 2024 r. Sąd Apelacyjny wydał wyrok w sprawie I ACa 1858/23 o zobowiązanie pozwanej (córki i siostry powódek) do złożenia oświadczenia o wyrażeniu zgody na ekshumację i przeniesienie zwłok zmarłego (męża i ojca stron) do oddzielnego grobu na cmentarzu.
Sąd Apelacyjny oddalił apelację powódek (żony zmarłego i jego dwóch córek) od wyroku Sądu Okręgowego, który oddalił powództwo w całości.
Z opublikowanego niedawno uzasadnienia tego wyroku możemy przeczytać, że Sąd Apelacyjny podzielił w całości ustalenia faktyczne i ocenę prawną Sądu I instancji, przyjmując je za własne. Z ustaleń tego Sądu wynikało zaś, że zmarły 30.12.2017 r. M.J był mężem powódki H.J., z którą miał troje dzieci: pozwaną H.D. oraz powódki B.W. i G.S. Został on pochowany we wspólnym grobie ze zmarłym wcześniej swoim zięciem A.D. (mężem pozwanej H.D.). Stosunki między pozwaną a jej matką i siostrami zaczęły się psuć od marca 2019 r., kiedy to powódka B.W. zleciła wykonanie na płycie nagrobnej grobu ojca napisu z imieniem i nazwiskiem powódki H.J. Pozwana H.D. była temu przeciwna, co skutkowało złożeniem przez nią zawiadomienia o popełnieniu czynu zabronionego polegającego na zniszczeniu płyty nagrobnej. Jednocześnie odmówiła pochowania matki w miejscu pochówku ojca. Nie wyraziła też zgody na ekshumację ojca.
Sąd Okręgowy powołując się na treść art. 15 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2126) wyjaśnił, że ekshumacja zwłok może być dokonana na umotywowaną prośbę osób uprawnionych do pochowania zwłok, za zgodą właściwego inspektora sanitarnego, przy czym osobami uprawnionymi są m. in. małżonek i zstępni zmarłego. W przypadku zgodnego wniosku osób uprawnionych sprawa jest rozpoznawana jako sprawa administracyjna, natomiast w sytuacji wystąpienia pomiędzy nimi sporu otwiera się droga sądowa do rozstrzygnięcia o braku zgody na ekshumację przez pryzmat przepisów o ochronie dóbr osobistych. Realizacja tego następuje w formie powództwa o zobowiązanie innej osoby uprawnionej (a sprzeciwiającej się ekshumacji) do złożenia oświadczenia woli wyrażającego na to zgodę na podstawie art. 23 i 24 k.c. w zw. z art. 64 k.c. w zw. z art. 1047 § 1 k.p.c.
Sąd Okręgowy odnosząc się do treści art. 23 k.c. i objętego zakresem tego przepisu dobra osobistego w postaci kultu pamięci po zmarłej bliskiej osobie, implikującego m.in. prawo do pochowania zwłok, ich przeniesienia lub ekshumacji, wybudowania nagrobka i ustalenia na nim napisu, odwiedzania i pielęgnacji grobu, odbywania ceremonii religijnych, stwierdził, że prawo do sprawowania kultu osoby zmarłej jest przedmiotem ochrony prawnej, natomiast przesłanką tej ochrony jest naruszenie dobra osobistego podmiotu tego prawa. Żądanie ekshumacji jest więc objęte tą ochroną, jednak może być skutecznie dochodzone dopiero wówczas, gdy szczególne względy ochrony dóbr osobistych za tym przemawiają.
Mając to wszystko na względzie, Sąd I instancji uznał, że powódki nie udowodniły okoliczności uzasadniających zobowiązanie pozwanej do wyrażenia zgody na przeniesienie zwłok ojca do oddzielnego grobu na cmentarzu. Głównym argumentem powódek była bowiem wola powódki H.J. (żony zmarłego), by zostać pochowaną we wspólnym grobie z mężem, a to nie stanowiło - zdaniem Sądu Okręgowego - wystarczającej podstawy dla uwzględnienia żądania powódek. Przy ocenie zasadności zgłoszonego powództwa nadrzędne znaczenie miało to, czy prawo powódek do osobistego kultywowania pamięci o zmarłych nie zostało przez pozwaną bezprawnie naruszone. Pozwanej zaś nie można przypisać bezprawnego działania co do pochówku ojca. Takim bezprawnym działaniem nie jest też samo sprzeciwianie się ekshumacji, bo – jak wynikało z twierdzeń pozwanej – jej intencją jest zachowanie kultu zmarłego (szacunek dla pamięci ojca oraz zasada niezakłócania spokoju zmarłego). Powódki nie przedstawiły przy tym żadnych dowodów na obalanie tych twierdzeń i wykazanie faktów przeciwnych.
Sąd I instancji dodał też, że o miejscu pochówku powinna decydować w pierwszej kolejności wola zmarłego, a dopiero w razie jej braku, decyzja w tym względzie mogłaby zostać pojęta przez osoby uprawnione. Pozwana, która zajmowała się ojcem w chorobie, podała zaś, że wolą ojca było złożenie jego zwłok we wspólnym grobie z jej mężem, a powódki nie przedstawiły dowodów podważających wiarygodność tych twierdzeń, co tym bardziej zdaniem tego Sądu przemawiało za oddaleniem powództwa.
Uzupełniając argumentację Sądu Okręgowego i odnosząc się do podniesionych w apelacji powódek zarzutów, Sąd Apelacyjny podkreślił, że ekshumacja jest środkiem wyjątkowym, bardzo daleko idącym, gdyż w powszechnym odczuciu może pozostawać z konflikcie z potrzebą niezakłócania spokoju zmarłych oraz ich najbliższych, dla których ekshumacja może stanowić trudne przeżycie. W związku z tym korzystanie z tego środka, aczkolwiek nie jest całkowicie wykluczone, to może następować jedynie w szczególnych okolicznościach, gdy przemawiają za tym wyjątkowo istotne względy. W ocenie Sądu Apelacyjnego nie jest natomiast szczególną i wyjątkową racją przemawiającą za ekshumacją okoliczność, że obok zmarłego chce także spocząć po śmierci jego małżonka. O dopuszczalności przeniesienia zwłok nie może bowiem decydować interes osoby do tego dążącej. Do tego rodzaju sytuacji może dojść jedynie wówczas, gdy przeniesienie zwłok w inne miejsce jest jedynym sposobem pozwalającym na dalsze sprawowanie kultu pamięci osoby zmarłej przez uprawnionych, który zostaje uniemożliwiony w dotychczasowym miejscu złożenia zwłok. Tymczasem z poczynionych w sprawie ustaleń nie wynikało, by prawo powódek do sprawowania kultu zmarłego męża i ojca było bezprawnie ograniczane przez pozwaną, a zwłaszcza by powódki nie miały możliwości odwiedzania jego grobu. Wręcz przeciwnie, z materiału dowodowego sprawy jednoznacznie wynika, że powódki mają swobodny i nieograniczony dostęp do grobu męża i ojca, z którego nieraz korzystały (m. in. sprzątały połowę płyty nagrobnej, nad zwłokami M.J.). W konsekwencji zdaniem Sądu Apelacyjnego nie istnieją więc żadne przeszkody, w tym zwłaszcza niemożliwe do przezwyciężenia, w kultywowaniu pamięci męża i ojca powódek.
Według Sądu Apelacyjnego okolicznością przemawiającą za ekshumacją nie jest też to, że formalną dysponentką miejsca cmentarnego jest pozwana, nawet jeśli z tego powodu poczuwa się wyłącznie uprawnioną do decydowania o ostatecznym kształcie grobu, a przynajmniej dopóty dopóki miejsce pochówku M.J. jest stosowne, godne i odpowiada miejscowym zwyczajom.
Końcowo Sąd Apelacyjny dodał, że decyzja pozwanej o odmowie pochowania powódki H.J. we wspólnym grobie z M.J. znajdywała także uzasadnienie w wynikającym z art. 7 ust. 1 i 3 wyżej powołanej ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, prawnym zakazie ponownego używania grobu, niebędącego grobem murowanym ani przeznaczonym do chowania urn, przed upływem 20 lat od ostatniego pochówku.
Podsumowując, Sąd Apelacyjny ocenił, że konkluzja Sądu Okręgowego co do braku ziszczenia się przesłanek udzielenia żądnej w pozwie ochrony prawnej na gruncie art. art. 23 k.c. w zw. z art. 24 k.c. w zw. z art. 64 k.c. w zw. z art. 1047 k.p.c. była trafna i nie podlegała korekcie w wyniku kontroli instancyjnej.
Orzeczenie jest prawomocne. Powódkom przysługuje od niego skarga kasacyjna.
Zamawiający, Sąd Apelacyjny w Białymstoku, ul. Mickiewicza 5, 15-950 Białystok zaprasza do złożenia oferty w postępowaniu na dostawę i montaż klimatyzacji wybranych pomieszczeń w budynku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku o wartości poniżej kwoty wskazanej w art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo Zamówień Publicznych i tym samym wyłączonego ze stosowania przepisów wymienionej ustawy.
Ogłoszenie Dyrektora Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 24 października 2024 r. o konkursie na stanowisko stażysty (umowa o pracę na czas określony w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy) w Sekcji Wsparcia Systemów Centralnych Oddziału Informatycznego Sądu Apelacyjnego w Białymstoku – sygnatura K.110.53.2024
Sąd Apelacyjny w Białymstoku działając zgodnie z § 9 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 października 2019 r. w sprawie szczegółowego sposobu gospodarowania składnikami rzeczowymi majątku ruchomego Skarbu Państwa (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 2303 z póżn. zm.) informuje, że posiada do zagospodarowania poprzez sprzedaż zbędne składniki majątku ruchomego (urządzenia) w postaci dwóch drukarek oraz kopertownicy (dalej: składniki majątkowe) wymienionych w załączniku nr 1 do niniejszego ogłoszenia.
Uprzejmie informujemy, że Zamawiający prowadzi przedmiotowe postępowanie w formie elektronicznej za pośrednictwem Platformy e-Zamówienia pod adresem https://ezamowienia.gov.pl/
Adres strony internetowej prowadzonego postępowania:
https://ezamowienia.gov.pl/mp-client/search/list/ocds-148610-6ed224af-1802-4e7b-a95f-1643a09e0599
Wykonawca zamierzający wziąć udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego musi posiadać konto podmiotu „Wykonawca” na Platformie e-Zamówienia. Szczegółowe informacje na temat zakładania kont podmiotów oraz zasady i warunki korzystania z Platformy e-Zamówienia określa Regulamin Platformy e-Zamówienia, dostępny na stronie internetowej https://ezamowienia.gov.pl oraz informacje zamieszczone w zakładce „Centrum Pomocy”.
Podkategorie
Uncategorised Liczba artykułów: 5
Główna Liczba artykułów: 421
Ostatnio dodane artykuły
Pomoc prawna Liczba artykułów: 2
Zamówienia publiczne Liczba artykułów: 149
Zamawiający:
Sąd Apelacyjny w Białymstoku
ul. Mickiewicza 5, 15-213 Białystok
tel. 85 743 07 09, fax: 85 732 02 21
NIP 542-19-65-223 Regon 002339292
Plan zamówień publicznych Liczba artykułów: 6
Dostęp do informacji publicznej Liczba artykułów: 1
Aktualności Liczba artykułów: 237
Informacja publiczna Liczba artykułów: 4
Informacje ogólne Liczba artykułów: 5
Sąd Apelacyjny w Białymstoku
www.bialystok.sa.gov.pl
15-950 Białystok, ul. Mickiewicza 5
tel.: (0-85) 732-80-82
fax: (0-85) 732-90-01
e-mail: sadapel@bialystok.sa.gov.pl
Sąd urzęduje w godzinach:
poniedziałek – piątek – 7.30 – 15.30
Biuro podawcze jest czynne:
poniedziałek – piątek – 7.30 –15.00
Biuro Obsługi Interesantów jest czynne:
poniedziałek – piątek – 8.00 – 15.00.
tel. 85 7430727
Czytelnia akt jest czynna:
poniedziałek – piątek – 8.00 – 15.00.
tel. 85 7430726
1 grudnia 2009r. w Sądzie Apelacynym w Białymstoku uruchomione zostało Biuro Obsługi Interesantów (pok. 018) i Czytelnia Akt (pok. 019). Oba pomieszczenia znajdują się bezpośrednio przy wejściu od strony ulicy Świętojańskiej.
W Biurze Obsługi Interesantów:
1. udzielane są informacje:
• o stanie i biegu spraw toczących się w Sądzie,
• o terminach i miejscach rozpraw,
• o sposobach wszczęcia postępowania i podstawowych dokumentach, które należy złożyć przy wnoszeniu sprawy do Sądu,
• o kosztach sądowych i sposobie ubiegania się o zwolnienie od kosztów sądowych,
• o przesłankach ustanowienia obrońcy, adwokata lub radcy prawnego z urzędu,
• o rodzajach środków odwoławczych i terminach do ich wniesienia,
• o wydziałach w Sądzie, ich właściwości i lokalizacji;
2. udostępniane są listy kancelarii adwokackich, radcowskich, notarialnych i niektórych instytucji pozasądowych;
3. udostępniane są numery telefoniczne oraz adresy innych sądów;
4. pracownik Biura kieruje do właściwych sal rozpraw.
W Czytelni Akt są udostępniane osobom uprawnionym akta spraw prowadzonych w Sądzie.
Aby uniknąć oczekiwania na akta należy wcześniej ustalić termin udostępnienia z kierownikiem właściwego sekretariatu (telefony są podane w module "Wydziały").
Redaktor strony:
Janusz Sulima
tel. (085)7430274
fax. (085)7329001
rzecznik_prasowy@bialystok.sa.gov.pl
Orzeczenia Liczba artykułów: 2
Struktura organizacyjna Liczba artykułów: 22
Rzecznik Prasowy Liczba artykułów: 961
Rzecznik Prasowy - SSA Janusz Sulima
tel. 85 743 07 24
tel. kom. 605 600 676
e-mail: rzecznik_prasowy@bialystok.sa.gov.pl
pok. 313