W dniu 5 marca 21020r., godz. 9.30, s. II Sąd Apelacyjny zajmie się sprawą dotacji dla niepublicznych przedszkoli (sygn. akt I ACa 487/19).
Powódka, prowadząca niepubliczne przedszkole domagała się od pozwanej Gminy Miejskiej kwoty ponad 200 tys. zł tytułem wyrównania przysługującej jej za lata 2010-2013 dotacji z tego tytułu. W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że zgodnie z przepisami ustawy o systemie oświaty dotacje dla niepublicznych przedszkoli przysługują na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż 75% ustalonych w budżecie danej gminy wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jednego ucznia. Jej zdaniem pozwana gmina błędnie wyliczyła przysługującą jej dotację. Swoje twierdzenie poparła przedstawionym sprawozdaniem z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2013 r., w którym to Krajowa Rada Regionalna wskazała na nieprawidłowości w naliczaniu dotacji występujące w wybranych gminach. W treści uzasadnienia pozwu powódka odwołała się również do wyników kontroli przeprowadzonej przez Najwyższą Izbę Kontroli, która stwierdziła, że do najczęstszych błędów dotyczących finasowania przez gminy przedszkoli publicznych i niepublicznych należy uznać w szczególności niezaliczenie do ogólnej kwoty wydatków bieżących, wydatków mających pokrycie w planowanych dochodach z tytułu opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego w przedszkolach publicznych w czasie przekraczającym wymiar zajęć oraz za wyżywienie dzieci, jak również innych wydatków związanych z prowadzeniem stołówek przedszkolnych czy dokształcaniem i doskonaleniem zawodowym nauczycieli zatrudnionych w publicznych przedszkolach. Powódka zwracała się do pozwanej Gminy z wnioskiem o udzielenie informacji umożliwiających rzetelną analizę problemu, przez wskazanie prawidłowego sposobu naliczenia dotacji, lecz ta informacja nie została jej udostępniona.
Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości. W jej ocenie, przedmiotowa sprawa skierowana przeciwko jednostce samorządu terytorialnego o uzupełnienie dotacji udzielonej z jej budżetu, jako wywodząca się z prawa finansowego, pozostaje poza sferą prawa cywilnego. Co więcej, przyznanie dotacji ze środków publicznych należy do czynności z zakresu administracji publicznej. Odnosząc się merytorycznie do żądania pozwu pozwana gmina uznała roszczenie za bezpodstawne, gdyż jej zdaniem dotacja należna powódce została wyliczona prawidłowo.
Sąd Okręgowy uznał, że roszczenie zgłoszone przez powódkę może być dochodzone przed sądem powszechnym, podzielając pogląd wyrażony na gruncie roszczeń należących do tej samej kategorii, ukształtowany w nowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego, zapoczątkowanym wyrokiem z 3 stycznia 2007 r., IV CSK 312/06 r., znajdujący kontynuację w dalszych orzeczeniach Sądu Najwyższego, a to w postanowieniu z 23 października 2007 r. III CZP 88/07 i wyroku z 4 września 2008 r., IV CSK 204/08. Jest on zbieżny z poglądem wyrażonym w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, że czynność obliczenia należnej dotacji i wypłacenia jej osobie uprawnionej stanowi stricte techniczną czynność księgowo-rachunkową i nie należy do żadnej formy działania administracji publicznej, nie kwalifikuje się tym samym, jako czynność podlegająca kontroli sądów administracyjnych. Źródłem zobowiązania gminy z tytułu dotacji dla przedszkola niepublicznego jest ustawa o systemie oświaty, uchwała gminy oraz określony tą uchwałą sposób rozliczania dotacji. W tym stosunku gmina nie ma pozycji organu administracyjnego, a sam stosunek nie ma charakteru administracyjnego i odpowiada cechom zobowiązania w rozumieniu art. 353 § 1 k.c. oraz podlega ocenie na podstawie przepisów kodeku cywilnego.
Sąd Okręgowy przyznał też rację powódce uznając, że podstawę naliczenia dotacji dla przedszkoli niepublicznych powinna stanowić taka suma środków, która została zaplanowana (zakwalifikowana) w budżecie jednostki samorządu terytorialnego – jako kategoria wydatków na funkcjonowanie przedszkoli publicznych. Zatem kwota wydatków stanowiąca podstawę obliczania dotacji to ogólna kwota wydatków zaplanowanych w budżecie, jako tych, które są ponoszone na utrzymanie jednego ucznia w przedszkolu publicznym. Chodzi zatem o te wydatki bieżące przedszkoli publicznych, które ponosi gmina i które zostały zaplanowane (przewidziane) na ten cel w jej budżecie. Nie ma znaczenia sam sposób ich księgowania, czy także sposób (źródło) ich finasowania (np. ponoszenie opłat przez rodziców uczniów). Skoro w 2013r. w nowelizacji ustawy o systemie oświaty dokonano zmiany treści art. 40 ust. 2b ustawy w ten sposób, że wyraźnie wyłączono z podstawy wyliczania wysokości dotacji opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego i za wyżywienie (jako opłaty stanowiące dochód gminy), to z pewnością w okresie wcześniejszym ogólna kwota dotacji dla przedszkoli niepublicznych nie mogła być pomniejszana o równowartość tych dochodów gminy.
W konsekwencji roszczenie powódki zostało uwzględnione, ale w części, w kwocie ponad 150 tys. zł, w oparciu o wyliczenie dokonane przez biegłego.
Sąd Apelacyjny rozpozna apelację pozwanej gminy.