Wpływ spraw we wszystkich wydziałach Sądu Apelacyjnego w Białymstoku w 2023 r. wyniósł 10.055 spraw, załatwionych zostało 8.862 spraw. Odnotowano znaczny wzrost wpływu i załatwienia spraw w porównaniu do 2022 r., kiedy to wpłynęło 8.567 spraw, a załatwiono 8.056. Wpływ spraw w poszczególnych wydziałach Sądu Apelacyjnego w 2023 r. przedstawia się następująco:
- do I Wydziału Cywilnego wpłynęło 4.975 spraw, załatwiono 3.646 spraw,
- do II Wydziału Karnego wpłynęło 3.974 spraw, załatwiono 3.986 spraw,
- do III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wpłynęło 1.106 spraw, załatwiono 1.230 spraw.
W sprawach rozpoznawanych w pionie cywilnym w ostatnich trzech latach zaobserwowano istotnie zwiększony wpływ spraw i wynosił on odpowiednio w 2021 r. – 2.450 spraw, w 2022 r. – 3.449 spraw i w 2023 r. – 4.975 spraw. W związku z tym średni czas trwania postępowań sądowych w kategoriach spraw ACa i AGa generalnie stale wydłuża się (7,66 miesiąca w 2020 roku, 8,18 miesiąca w 2021 roku i 11,16 miesiąca w 2022 r.), ale mimo to utrzymywał się na poziomie niższym niż krajowy bądź był do niego zbliżony (odpowiednio wskaźniki krajowe to: 11,37 miesiąca; 11,01 miesiąca; 10,97 miesiąca). Wydłużenie czasu trwania postępowań w Sądzie Apelacyjnym w Białymstoku, w szczególności w sprawach ACa i AGa, nie jest konsekwencją niskiej efektywności pracy, ale skutkiem obserwowanego na przestrzeni ostatnich lat wzrostu wpływu spraw przekraczającego możliwości orzecznicze (wpływ spraw w kategorii ACa w trzech ostatnich latach: 1.388, 1.930 i 2.500). Niemniej istotny dla czasu trwania postępowań oprócz liczbowego obciążenia wpływem, jest ciężar gatunkowy rozpoznawanych spraw, spośród których szczególnego zaangażowania wymagają tzw. sprawy „frankowe”. W roku 2022 r. do I Wydziału Cywilnego wpłynęło ponad dwa razy więcej spraw o roszczenia z umów bankowych denominowanych/indeksowanych do franka szwajcarskiego aniżeli w 2021 r. (odpowiednio 419 i 1.087 spraw), gdy jeszcze w 2020 roku takich spraw zarejestrowano jedynie 50. Przy ogólnokrajowych tendencjach i dużym zainteresowaniu społeczeństwa pozwami w sprawach „frankowych” należy mieć na względzie, że obciążenie tą kategorią spraw, które są pracochłonne i złożone, w dalszym ciągu wzrasta.
Na wzrost czasu oczekiwania na rozpoznanie spraw wpływają też wakaty na stanowiskach sędziowskich. W 2023 r. średniookresowa orzecznicza obsada Sądu Apelacyjnego w Białymstoku wynosiła 24,685 etatu. W ostatnich latach Sąd Apelacyjny w Białymstoku mierzył się z istotnymi brakami kadrowymi w pionie cywilnym, m.in. z nieobsadzeniem 4 etatów sędziowskich, jedną stałą delegacją do Ministerstwa Sprawiedliwości oraz długotrwałymi absencjami chorobowymi kilku sędziów. Przykładowo w roku 2022 w I Wydziale Cywilnym Sądu Apelacyjnego w Białymstoku limit przydzielonych do tego pionu etatów orzeczniczych został wykorzystany zaledwie w 60,65%. Ponadto w związku z odmową Ministra Sprawiedliwości uwzględnienia wniosków o delegację sędziów z Sądu Okręgowego w Białymstoku do orzekania w I Wydziale Cywilnym Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, przy uwzględnieniu wysokości wpływu oraz pozostałości z poprzedniego okresu, koniecznym było korzystanie z delegowania sędziów okręgowych przez Prezesa Sądu Apelacyjnego do orzekania w Sądzie Apelacyjnym, jednakże delegacje te nie były wystarczające do zrównoważenia powyższych absencji sędziów.
Wpływ na sprawność postępowań miały także inne czynniki, a mianowicie: stale rosnący stopień skomplikowania spraw, występowanie w nich istotnych i zarazem trudnych zagadnień prawnych, narastanie objętości materiału dowodowego, konieczność prowadzenia przez Sąd Apelacyjny postępowania dowodowego, problemy z pozyskaniem w rozsądnym terminie opinii biegłego, znaczne obciążenie sędziów funkcyjnych czynnościami administracyjnymi w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego nadzoru oraz trudne warunki związane z epidemią COVID-19 w postaci zmienności wydawanych regulacji prawnych, problemy natury organizacyjnej związane z koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego pracownikom sądu i uczestnikom postępowań.
Mimo opisanych wyżej aspektów i przy uwzględnieniu znacznego obciążenia sędziów poziom załatwienia spraw cywilnych był zdecydowanie wyższy niż średnie krajowe. Wskaźnik załatwienia spraw ACa na obsadę w roku 2023 r. wynosił 136,70, gdy średnio w kraju 123,29 spraw. Również łącznie w kategoriach ACa i AGa wskaźnik załatwienia spraw był nieco wyższy od krajowego. (w Sądzie Apelacyjnym w Białymstoku - 151,21, średnia w kraju -146,48).
Utrzymujący się w ostatnich latach znaczny wpływ spraw w pionie karnym (AKzw) oraz pracy i ubezpieczeń społecznych (AUa) powodował bardzo duże obciążenie kadry orzeczniczej również w tych wydziałach i brak możliwości wsparcia pionu cywilnego.
Pomimo tego ilość załatwionych spraw kształtowała się na właściwym poziomie. W roku 2023 r. według obsady w sprawach rozpoznawanych w pionie karnym wpłynęło 470,7 spraw, przy średniej krajowej wynoszącej 333,6 spraw, a załatwienie tych spraw wyniosło w Sądzie Apelacyjnym 472,1, natomiast w kraju średnio 334,6. Na uwadze mieć również należy, że wskaźnik załatwienia w kategorii spraw AKzw był w Sądzie Apelacyjnym w Białymstoku w porównaniu do średniej w kraju wyższy o 90,66%. Również w sprawach rozpoznawanych w Wydziale Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ogółem wskaźnik załatwienia spraw był wyższy od średniej krajowej (Sąd Apelacyjny w Białymstoku - 280,12, średnia krajowa - 270,37)
Podsumowując obciążenie sędziów i poziom załatwienia spraw w Sądzie Apelacyjnym w Białymstoku w 2023 r. były wyższe niż średnie wartości krajowe. Ogólny wpływ spraw na limit etatów w Sądzie Apelacyjnym w Białymstoku w 2023 r. wyniósł 407,33 zaś w kraju –403,27. Także wskaźnik załatwienia spraw na obsadę był znacznie wyższy niż w kraju (Sąd Apelacyjny - 359, średnia krajowa - 322,19).