Dnia 10 kwietnia 2013r. o godzinie 1130, na sali nr II Sąd Apelacyjny w Białymstoku rozpozna apelację Polskiego Związku Działkowców w Warszawie w sprawie z powództwa Gminy Miasto Ostrołęka o ustalenie nieważności umów (IACa 58/13) .
Gmina Miasto Ostrołęka wniosła o unieważnienie dwóch umów zawartych w dniach 23.06.1998r. i 15.04.1998r. przez Skarb Państwa z Polskim Związkiem Działkowców w Warszawie o nieodpłatnym użytkowaniu wieczystym przez ten związek działek o powierzchni: 1,4349ha; 0,8534 ha; 0,8192 ha; 0,2667 ha; 0,0557 ha położonych w Ostrołęce. Wniosła także o zasądzenie kosztów procesu.
Polski Związek Działkowców w Warszawie zażądał oddalenia powództwa. Na wypadek gdyby roszczenie uznane zostało za mające charakter majątkowy, podniósł zarzut przedawnienia. Domagał się także zasądzenia kosztów procesu.
Sąd Okręgowy w Ostrołęce wyrokiem z dnia 8 listopada 2012r. stwierdził nieważność wyżej wymienionych umów i zasądził od pozwanego dla Gminy Miasta Ostrołęka 32 925 zł kosztów procesu.
Sąd pierwszej instancji ustalił, że Polski Związek Działkowców w Warszawie użytkował działki jako pracownicze ogródki działkowe od połowy osiemdziesiątych lat XX wieku. Jednak dopiero umowami z dnia: 23.06.1998r. i 15.04.1998r. Skarb Państwa Kierownik Urzędu Rejonowego w Ostrołęce przekazał mu je w trybie bezprzetargowym w bezpłatne użytkowanie wieczyste na 99 lat. Decyzją Wojewody Mazowieckiego z dnia 29.09.2004 r. własność działek nieodpłatnie nabyło Miasto Ostrołęka. Obecnym ich właścicielem jest Gmina Miasto Ostrołęka.
Zdaniem Sądu Okręgowego, zawierając umowy nieodpłatnego użytkowania wieczystego, strony bazowały na przepisach ustawy z dnia 23 czerwca 1995 r. o zmianie ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych, które Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 20.02.2002 r. uznał za niezgodne z Konstytucją. Przepisy zostały uchylone. W rezultacie w/w umowy utraciły podstawę prawną. Dlatego Sąd pierwszej instancji stwierdził, że są one nieważne. Poza tym uznał, że sprawa ma charakter niemajątkowy przez co nie ulega przedawnieniu.
Polski Związek Działkowców podniósł w apelacji, że umowy jednak są ważne. Podkreślił m.in., że w momencie ich zawierania właścicielem działek był Skarb Państwa. Dlatego Sąd Okręgowy nie mógł powoływać się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20.02.2002r., który dotyczył tylko nieruchomości samorządu terytorialnego. Poza tym to Skarb Państwa powinien być stroną niniejszego procesu, a nie Gmina Miasto Ostrołęka.