Sąd Apelacyjny w Białymstoku

W dniu 27 maja  2025 roku, godz. 10.30, s. IV Sąd Apelacyjny w Białymstoku ponownie rozpozna sprawę mężczyzny oskarżonego o przestępstwo znęcania się fizycznego nad osobą nieporadną ze względu na wiek – ośmiomiesięcznym dzieckiem, synem  ówczesnej partnerki, z którym wspólnie zamieszkiwał na terenie Bartoszyc.

Wyrok w I instancji wydał Sąd Okręgowy w Olsztynie w dniu 7 grudnia 2023 roku w sprawie sygn. akt II K 58/23.

Zgodnie z ustaleniami Sądu I instancji, w okresie od kwietnia do 6 maja 2022 r. oskarżony wielokrotnie stosował wobec małoletniego pokrzywdzonego przemoc fizyczną o dużym nasileniu. Przemoc ta polegała m.in. na uderzaniu dziecka, szarpaniu za ręce, nogi oraz inne części ciała, chwytaniu za tułów i jego silnym ściskaniu. W wyniku stosowanych działań małoletni doznał licznych obrażeń, w tym złamań kości kończyn o charakterze typowym dla urazów powstałych w wyniku maltretowania dzieci, tzw. „bucket handle fractures” (złamanie dystalnej przynasady prawego przedramienia) oraz „corner fractures” (złamania narożne w obrębie przynasady lewej kości promieniowej, przynasady lewej i prawej kości udowej). Ponadto stwierdzono drobne wybroczyny na klatce piersiowej, sugerujące użycie siły manualnej (np. ściskanie), oraz otarcia naskórka. Obrażenia te naruszyły czynności narządów ciała dziecka na okres przekraczający 7 dni.

Kulminacją aktu przemocy było zdarzenie z dnia 6 maja 2022 r., kiedy to oskarżony, działając z zamiarem ewentualnym spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, rzucił dzieckiem o podłogę lub inny tępy przedmiot o dużej powierzchni. W wyniku tego zachowania  dziecko doznało ciężkiego urazu głowy w postaci ostrego, lewostronnego krwiaka podtwardówkowego – obrażenia te stanowiły chorobę realnie zagrażającą życiu małoletniego.

Czyn ten został zakwalifikowany jako przestępstwo z art. 207 § 1a k.k. (znęcanie się nad osobą nieporadną ze względu na wiek) oraz z art. 156 § 1 pkt 2 k.k. (spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu) i za czyn przypisany została wymierzona oskarżonemu kara 8 lat pozbawienia wolności.

Sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania przez Sąd odwoławczy na skutek uchylenia wyroku Sądu Apelacyjnego przez Sąd Najwyższy z powodu zaistnienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej z art. 439 § 1 pkt.2 k.p.k. – nienależytej obsady sądu tj. udziału w rozpoznawaniu sprawy sędziego powołanego na urząd sędziego w sądzie powszechnym  na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej  w trybie ustawy z 08.12.2017r. ( Dz.U. z 2018r., poz. 3)

Tytuł: Wyrok w sprawie o rozwiązanie umowy dożywocia, ewentualnie o zamianę uprawnień objętych umową dożywocia na rentę i odszkodowanie.

W dniu 25 kwietnia 2025 r. Sąd Apelacyjny w sprawie I ACa 1965/23 dotyczącej powództwa o rozwiązanie umowy dożywocia, na skutek apelacji obu stron od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że wysokość renty powódki ustalił na kwotę 1.004 zł miesięcznie. Jednocześnie oddalił apelację pozwanego w pozostałej części oraz apelację powódki w całości. Odstąpił też od obciążania powódki kosztami procesu w instancji odwoławczej.

Sąd Apelacyjny w ustnych motywach swego wyroku przypomniał, że roszczenie główne o rozwiązanie umowy dożywocia nie było już przedmiotem postępowania apelacyjnego. Sporne między stronami na obecnym etapie procesu były tylko roszczenia ewentualne, tj. roszczenie o zamianę uprawnień objętych umową dożywocia na rentę oraz roszczenie odszkodowawcze. Jeśli chodzi o pierwsze z roszczeń, to według Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy błędnie określił jego wysokość, posiłkując się w tej mierze zdezaktualizowaną opinią biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości. Biegły dokonał bowiem korekty wskazanej w pierwotnej swojej opinii wartości renty należnej powódce od pozwanego, wobec czego zmiana zaskarżonego wyroku wynikała z ustalenia renty na poziomie przyjętym przez biegłego w ostatecznej wersji swojej opinii, czyli 1.004 zł miesięcznie.  Jednocześnie zdaniem Sądu Apelacyjnego odsetki od tak ustalonej kwoty renty zostały słusznie zasądzone przez Sąd Okręgowy od daty uprawomocnienia się wyroku. Zamiana uprawnień z dożywocia na rentę jest bowiem rozstrzygnięciem konstytutywnym, w związku z czym odsetki należą się od daty uprawomocnienia się orzeczenia.

Jeśli chodzi  natomiast o drugie z roszczeń, to Sąd Apelacyjny zwrócił uwagę, że roszczenie z art. 471 k.c. jest uzasadnione wtedy, gdy dłużnik nie wywiązuje się należycie ze swojego zobowiązania, i czyni to z przyczyn, które są od niego zależne. Jeżeli więc dłużnik czyni to z przyczyn, które od niego nie zależą, nie będzie ponosił odpowiedzialności. A w niniejszej sprawie zostało wykazane (przede wszystkim dowodami z zeznań świadków), że pozwany świadczył pomoc na rzecz powódki. I choć ta pomoc była ograniczona, a w dodatku nie wypełniała wszystkich zobowiązań, jakie wynikały z umowy dożywocia, to jednak taką pomoc pozwany powódce oferował. Powódka zaś z własnej woli jej nie przyjęła, a przecież „chcącemu nie dzieje się krzywda” (volenti non fit iniuria). Stąd też w ocenie Sądu Apelacyjnego oddalenie roszczenia odszkodowawczego było słuszne.

Wyrok jest prawomocny i stronom przysługuje od niego skarga kasacyjna.

Dyrektor Sądu Apelacyjnego w Białymstoku na podstawie art. 3b ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 577) w związku z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 stycznia 2008 r. w sprawie szczegółowego trybu i sposobu przeprowadzania konkursów na staż urzędniczy w sądzie i prokuraturze (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 400) oraz Ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich (t. j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1244) organizuje w drodze konkursu nabór kandydatów na płatną praktykę absolwencką w Sądzie Apelacyjnym w Białymstoku.

Tytuł: Wyrok w sprawie o ustalenie wysokości opłaty za użytkowanie wieczyste.

W dniu 30 kwietnia 2025 r. Sąd Apelacyjny w sprawie I ACa 1504/23  wydał wyrok oddalający apelację pozwanego od wyroku uwzględniającego częściowo powództwo o ustalenie wysokości opłaty za użytkowanie wieczyste.

Z uzasadnienia tego wyroku (wygłoszonego w trybie art. 331¹ § 1 k.p.c.) wynika, że Sąd Apelacyjny podzielił zarówno poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, jak też wyrażoną na podstawie tych ustaleń ocenę prawną, w tym w zakresie wykładni przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 roku w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzenia operatu szacunkowego.

Sąd Apelacyjny zwrócił uwagę, że z uwagi na upływ okresu 12 miesięcy od daty sporządzenia operatu szacunkowego przez biegłego sądowego rzeczoznawcę majątkowego, zlecił biegłemu wypowiedzenie się, czy operat szacunkowy sporządzony w sprawie z dnia 5 września 2022 r. i skorygowany w dniu 5 grudnia 2022 r. jest wciąż aktualny i może być wykorzystany dla ustalenia wartości rynkowej nieruchomości w celu wyliczenia opłaty za użytkowanie wieczyste nieruchomości. Biegły ma zapytanie Sądu odpowiedział twierdząco. Wyjaśnił również zarówno pisemnie, jak i ustnie na rozprawie wątpliwości pozwanego dotyczące wyboru nieruchomości podobnych oraz wpływu wpisu do rejestru zabytków terenu w otoczeniu budynku fabryki przy ulicy S. w Białymstoku.

Sąd Apelacyjny wskazał, że dowód z operatu szacunkowego stanowi dowód z opinii biegłego w rozumieniu artykułu 278 k.p.c., a opinia biegłego podlega ocenie według kryteriów określonych w artykule 233 § 1 k.p.c., ale odróżniają ją ponadto szczególne dlatego dowodu kryteria oceny, które stanowią poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania wyrażonego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen.

W ocenie Sądu Apelacyjnego w niniejszej sprawie ocena dowodu z operatu szacunkowego spełniała wspomniane wyżej założenia i kryteria. W wywodach apelacji nie zostały natomiast wskazane tego rodzaju okoliczności, które mogłyby stanowić przejaw istotnej nielogiczności, czy dowolności w stanowisku biegłego. Stąd też Sąd Apelacyjny pominął wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego.

Reasumując, Sąd Apelacyjny nie podzielił zarzutów, na jakich opierała się konstrukcja apelacji, uznając zaskarżony wyrok za w pełni prawidłowy.

Wyrok jest prawomocny. Pozwanemu przysługuje od niego skarga kasacyjna.