Rzecznik Prasowy - SSA Halina Czaban
tel. 85 743 07 21
e-mail: rzecznik_prasowy@bialystok.sa.gov.pl
pok. 212A
W dniu 19 lutego 2025 roku o godzinie 10:30 s. IV Sąd Apelacyjny w Białymstoku zajmie się sprawą mężczyzny skazanego za zabójstwo z użyciem noża. Sąd Okręgowy w Ostrołęce w dniu 16 września 2024 roku w sprawie sygn. akt II K 18/24 w ramach zarzucanego oskarżonemu czynu w akcie oskarżenia uznał go za winnego tego, że w dniu 2 lipca 2023 roku w Pułtusku działając z zamiarem ewentualnym pozbawienia życia pokrzywdzonego, zadał pokrzywdzonemu cios nożem o długości ostrza 20 cm w szyję, czym spowodował ranę kłutą, której kanał wynosił od 15 do 18 cm, czego konsekwencją były obrażenia ciała, które spowodowały ostrą niewydolność mózgu w następstwie jego rozmięknienia i niedokrwienia i doprowadziły do zgonu pokrzywdzonego tj. czyn z art. 148 § 1 k.k. Sąd skazał oskarżonego i wymierzył mu karę 15 lat pozbawienia wolności.
19 lutego 2025 roku o godzinie 09:00 s. IV Sąd Apelacyjny w Białymstoku rozpozna sprawę dotyczącą organizowania wbrew przepisom ustawy przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej, gdzie doszło do sprowadzenia katastrofy w ruchu lądowym.
W dniu 12 lutego 2025 r. odbyła się publikacja wyroku w spawie I AGa 1/24 dotyczącej waloryzacji wynagrodzenia z umowy o roboty budowlane.
Sąd Apelacyjny po rozpoznaniu apelacji powoda uchylił w całości wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.
Sąd Apelacyjny uznał, że w okolicznościach tej sprawy doszło do nierozpoznania istoty sprawy, a charakter popełnionych przez Sąd I instancji uchybień (które były znaczące) uniemożliwiał ich naprawienie w instancji odwoławczej. Oznaczałoby to bowiem zdaniem Sądu Apelacyjnego konieczność przeprowadzenia od podstaw ustaleń faktycznych mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, przez co strony postępowania zostałyby pozbawione zweryfikowania tak wydanego orzeczenia w trybie zwykłego toku instancyjnego. To zaś z kolei zagrażałoby konstytucyjnej zasadzie dwuinstancyjności postępowania sądowego.
Według Sądu Apelacyjnego, pomimo że Sąd I instancji w sprawie przeprowadził częściowo postępowanie dowodowe dopuszczając m.in. dowód z zeznań świadków, to nie dokonał jednak oceny tego dowodu. Nie ocenił także mocy dowodowej zgromadzonych w sprawie dokumentów i nie dokonał oceny postawy pozwanych w kontekście wystąpienia przez powódkę o podwyższenie wynagrodzenia przewidzianego w umowie o podwykonawstwo. Nie wyjaśnił też w przekonujący sposób dlaczego pominął inne wnioski dowodowe, w tym dowody z opinii biegłych.
Sąd Apelacyjny zgodził się też ze skarżącym, że Sąd Okręgowy zaniechał odniesienia się do przesłanek merytorycznych roszczenia zgłoszonego przez powoda opartego na art. 3571 k.c. oraz 632 § 2 k.c. Ponadto Sąd Apelacyjny ocenił, że sporządzone przez Sąd I instancji uzasadnienie nie spełniało warunków z art. 3271 § 1 k.p.c., co uniemożliwiało prześledzenie toku rozumowania sądu i zrozumienia motywów wydanego rozstrzygnięcia.
W rezultacie Sąd Apelacyjny stwierdził, że zaskarżone orzeczenie nie posiada ani podstawy faktycznej ani podstawy prawnej rozstrzygnięcia, co musiało skutkować uchyleniem wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania na podstawie art. 386 § 4 k.p.c.
Orzeczenie jest prawomocne. Stronom przysługuje od niego zażalenie do Sądu Najwyższego.
13 lutego 2025 r. o godz. 13.15, s. II, odbędzie się publikacja wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku w sprawie I ACa 2479/23 dotyczącej powództwa o zapłatę kwoty 109.372,31 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie tytułem odszkodowania za niewykonanie umowy użyczenia.
12 lutego 2025 r. o godz. 14.00, s. V, odbędzie się publikacja wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku w sprawie I AGa 1/24 dotyczącej powództwa o zapłatę kwoty 1.034.624,52 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie tytułem waloryzacji wynagrodzenia w związku z nadzwyczajnym i nieprzewidzianym wzrostem kosztów realizacji umowy o roboty budowlane.
Powód (Spółka Akcyjna w G.) wystąpił z przedmiotowym powództwem przeciwko Konsorcjum składającego się z trzech spółek z o.o. i jednej spółki akcyjnej. W uzasadnieniu podniósł, że strony łączyła umowa o roboty budowlane, w której występował on jako podwykonawca. W umowie tej ustalono należne mu wynagrodzenia ryczałtowe w kwocie 3.297.062,80 zł. W związku jednak z tym, że na Ukrainie wybuchła wojna koszty wykonania tej umowy wzrosły, przez co uzasadnione jest dochodzenie obecnie dalszej kwoty 1.034.624,52 zł, mającej - w jego ocenie - zrekompensować poniesione koszty, których nie przewidział on na etapie składania oferty.
Pozwani w odpowiedzi na pozew wnieśli o oddalenie powództwa w całości. Twierdzili, że w chwili podpisania łączącej strony umowy, powód był świadomy ryzyka związanego z realizacją umowy, gdyż pomiędzy wybuchem wojny na Ukrainie a podpisaniem umowy minął wystarczająco długi okres czasu, aby powód mógł oszacować ryzyka związane z realizacją umowy.
Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 20 października 2023 r. w sprawie o sygn. akt V GC 112/23 oddalił powództwo w całości. Jednocześnie obciążył powoda kosztami procesu poniesionymi przez pozwanych.
Sąd Okręgowy nie czynił ustaleń faktycznych w sprawie. W tzw. „części ustaleniowej” uzasadnienia wskazał jedynie, że przyjął stan faktyczny przedstawiony w pozwie (opisujący okoliczności i termin zawarcia umowy, przyczyny wyboru oferty powoda oraz poniesienie dodatkowych kosztów związanych z uzgodnieniami prac budowlanych) za bezsporny.
Sąd ten zauważył, że podstawę prawną do podwyższenia należnego powodowi wynagrodzenia ryczałtowego ustalonego na 3.297.062,80 zł o kwotę 1.034.624,52 zł można upatrywać w art. 48 ust. 3 ustawy z dnia 7 października 2022r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców zwana dalej - Ustawą waloryzacyjną oraz art. 3571 i art. 632 par. 2 k.c. Jeśli chodzi więc o art. 48 ust. 1 Ustawy waloryzacyjnej, to Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że przepis ten co prawda przewidział możliwość zmiany wynagrodzenia wykonawcy w związku z istotną zmianą cen materiałów i kosztów związanych z realizacją zamówienia publicznego, tym niemniej na podstawie ustępu 3 tegoż artykułu wykonawca, w tym przypadku pozwani, mieliby obowiązek podniesienia wynagrodzenia na rzecz powoda o zwaloryzowaną kwotę wynagrodzenia przez Skarb Państwa – Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Pozwani występowali o taką waloryzację, lecz żądanie to nie zostało przez zamawiającego uwzględnione, w związku z powyższym - zdaniem Sądu Okręgowego - roszczenie powoda oparte o art. 48 ust. 3 Ustawy waloryzacyjnej jest niezasadne.
W ocenie Sądu I instancji roszczenie powoda należy ocenić jako niezasadne także na gruncie art. 3571 i art. 632 § 2 k.c., które to przepisy pozwalają, pośród różnych uprawnień, wystąpić z powództwem do sądu o podwyższenie umówionego wynagrodzenia, jeżeli w trakcie realizacji umowy wystąpiły takie nadzwyczajne okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili jej zawarcia sprawiające, że wykonanie umowy groziłoby powodowi rażącą stratą. Wprawdzie zdaniem Sądu Okręgowego wybuch wojny na Ukrainie w dniu 24 lutego 2022 r. był nadzwyczajnym wydarzeniem, którego przed tą datą nie można było przewidzieć i prawdopodobnym jest, że mógł mieć on wpływ na wzrost cen robocizny i materiałów budowlanych, niemniej jednak strony zawarły umowę już po wybuchu wojny, tj. w dniu 5 marca 2022 r. I niczego w tym zakresie nie zmienia fakt, że sporną umowę powód podpisał w dniu 10 stycznia 2022r., czyli przed wybuchem wojny na Ukrainie, bo według Sądu Okręgowego od dnia wybuchu konfliktu w dniu 24 lutego 2022 r. do czasu podpisania umowy przez pozwanych w dniu 5 marca 2022 r. na podstawie art. 662 k.c. powód mógł odwołać swoje oświadczenie woli bez ujemnych skutków, czego jednak nie uczynił. Jednocześnie Sąd I instancji uznał, że okres 8 dni, jaki powód miał na wycofanie się z obowiązku wykonania zawartej z pozwanymi umowy był okresem wystarczającym do oceny potencjalnych skutków wybuchu wojny na Ukrainie, tj. wzrostu cen materiałów i problemów z siłą roboczą, czyli wyjazdem ukraińskich pracowników do swojej ojczyny. W tym okresie bowiem w przestrzeni medialnej pojawiły się już pierwsze opracowania wskazujące na znaczny wzrost kosztów wykonania umów o roboty budowlane.
Reasumując, w ocenie Sądu I instancji mając na względzie popandemiczne rozchwianie rynku materiałów budowlanych, plus wybuch wojny, której stronami są kraje tranzytowe dostaw z Chin (i same dostarczające surowce energetyczne oraz siłę roboczą w sektorze budownictwa), na dzień zawarcia umowy powód miał podstawy i powinien przewidzieć skutki wybuchu wojny na ewentualny wzrost kosztów wykonania umowy. W konsekwencji Sąd Okręgowy uznał, że przystąpienie do realizacji umowy zawartej z pozwanymi, było biznesową decyzją powoda, podjętą z dostateczną świadomością wiążącego się z tym ryzyka, w tym poniesienia rażącej straty, która nie podlega ochronie na podstawie powołanych wyżej przepisów prawa cywilnego.
Sąd Apelacyjny rozpoznaje apelację wniesioną przez powoda, który domaga się zmiany wyroku i uwzględnienia powództwa w całości.
W 2024 roku do Wydziału Cywilnego Sądu Apelacyjnego w Białymstoku wpłynęło ogółem 6855 spraw, zaś załatwionych zostało 5459 spraw. Kolejny rok z rzędu odnotowano więc znaczny wzrost wpływu i załatwienia, bowiem powyższe dane za rok 2023 uplasowały się na poziomie odpowiednio 4975 spraw (wpływ) i 3646 spraw (załatwienie).
Stale zwiększający się wpływ spraw ma oczywiście bezpośrednie przełożenie na średni czas trwania postępowań sądowych w kategoriach spraw ACa i Aga, który stale się wydłuża, co nie jest jednak konsekwencją niskiej efektywności pracy, ale skutkiem obserwowanego w dalszym ciągu wzrostu wpływu spraw przekraczającego możliwości orzecznicze (wpływ spraw w kategorii ACa w czterech ostatnich latach: 1388, 1930, 2500 i 3173).
Istotny dla czasu trwania postępowań, oprócz liczbowego obciążenia wpływem, jest również ciężar gatunkowy rozpoznawanych spraw cywilnych, spośród których szczególnego zaangażowania wymagają tzw. sprawy „frankowe”. Przy utrzymujących się ogólnokrajowych tendencjach i stałym dużym zainteresowaniu społeczeństwa pozwami w sprawach „frankowych” należy mieć na względzie, że obciążenie tą kategorią spraw, które są pracochłonne i złożone, nieustannie wzrasta.
Wpływ na sprawność postępowań miały także inne czynniki, a mianowicie: stale rosnący stopień skomplikowania spraw, występowanie w nich istotnych i zarazem trudnych zagadnień prawnych, narastanie objętości materiału dowodowego, konieczność prowadzenia przez Sąd Apelacyjny postępowania dowodowego, problemy z pozyskaniem w rozsądnym terminie opinii biegłych, znaczne obciążenie sędziów funkcyjnych czynnościami administracyjnymi w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego nadzoru.
Mimo opisanych wyżej aspektów i przy uwzględnieniu znacznego obciążenia sędziów poziom załatwienia spraw cywilnych – podobnie jak w roku ubiegłym – był zdecydowanie wyższy niż średnie krajowe. Wskaźnik załatwienia spraw ACa na obsadę w roku 2024 r. wynosił 147,03, gdy średnio w kraju 116,5 spraw. Również łącznie w kategoriach ACa i AGa wskaźnik załatwienia spraw był wyższy od krajowego (w Sądzie Apelacyjnym w Białymstoku – 157,52, średnia w kraju – 134,80).
W świetle powyższych danych wnioskować należy, że obciążenie sędziów i poziom załatwienia spraw w Sądzie Apelacyjnym w Białymstoku w 2024 r. ponownie przewyższały średnie wartości krajowe. Wprawdzie ogólny wpływ spraw na limit etatów w Sądzie Apelacyjnym w Białymstoku w pionie cywilnym w 2024 r. był niższy niż w skali kraju i wyniósł 525,21 zaś w kraju 542,94, ale wskaźnik załatwienia spraw na obsadę był już istotnie wyższy niż w kraju (Sąd Apelacyjny – 418,25, średnia krajowa – 403,2).